उदजन

हाइड्रोजन, ₀₀H

ढाँचा:Infobox element/symbol-to-top-image/caption
हाइड्रोजन
Appearance	रङ छैन
हाइड्रोजन in the periodic table
– ↑ H ↓ Li – ← हाइड्रोजन → हेलियम
Group	group 1: hydrogen and alkali metals
Period	period 1
Block	s-block
Electron configuration	1s1
Electrons per shell	१
Physical properties
Color	रङ छैन
Phase at STP	ग्यास
Melting point	१३.९९ K ​(−२५९.१६ °C, ​−४३३.४९ °F)
Boiling point	२०.२७१ K ​(−२५२.८७९ °C, ​−४२३.१८२ °F)
Density (at STP)	०.०८९८८ g/L
when liquid (at m.p.)	०.०७ g/cm3 (solid: 0.0763 g·cm−3)
when liquid (at b.p.)	०.०७०९९ g/cm3
Triple point	१३.८०३३ K, ​७.०४१ kPa
Critical point	३२.९३८ K, १.२८५८ MPa
Heat of fusion	(H२) ०.११७ kJ/mol
Heat of vaporization	(H२) ०.९०४ kJ/mol
Molar heat capacity	(H2) २८.८३६ J/(mol·K)
Vapor pressure P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k at T (K) १५ २०
Atomic properties
Oxidation states	−1, 0, +1 ढाँचा:Infobox element/symbol-to-oxidation-state/comment
Electronegativity	Pauling scale: २.२०
Ionization energies	1st: १३१२.० kJ/mol
Covalent radius	३१±५ pm
Van der Waals radius	१२० pm
Spectral lines of हाइड्रोजन
Other properties
Natural occurrence	primordial
Crystal structure	​हेक्सागोनल [[File:हेक्सागोनल|frameless|alt=हेक्सागोनल crystal structure for हाइड्रोजन|upright=0.23]]
Thermal conductivity	०.१८०५ W/(m⋅K)
Magnetic ordering	diamagnetic
Speed of sound	1310 m/s (gas, 27 °C)
CAS Number	1333-74-0
History
Discovery	हेनरी काभेनडिश (१७६६)
Named by	Antoine Lavoisier (१७८३)
Isotopes of हाइड्रोजन

उदजन स्पेक्ट्रम परीक्षण

उदजन जसको मुल नाम उदजन थियो, एउटा रसायनिक तत्व हो । उदजन आवर्त सारणीको सबैभन्दा पहिलो तत्व हो जो सबैभन्दा हल्का पनि हुन्छ। ब्रह्माण्डमा (पृथ्वीमा होइन) यो सबैभन्दा प्रचुर मात्रामा पाइन्छ। ताराहरू तथा सूर्यको अधिकांश द्रव्यमान हायड्रोजनले बनाएको छ। यसको एउटा परमाणुमा एउटा प्राणु (प्रोटॉन), एउटा विद्युदणु हुन्छ। यस प्रकार यो सबैभन्दा सरल परमाणु पनि हो। प्रकृतिमा यो द्विआणविक ग्यासका रूपमा पाइन्छ जो वायुमण्डलका बाह्य परतको मुख्य संघटक हो। हालमा यसलाई वाहनहरूका ईंधनका रूपमा प्रयोग गर्नका लागि शोध कार्य भइरहेकाछ्न्।

प्रयोगशालामा हायड्रोजन बनाउने तरिका

प्रयोगशालामा उदजन ग्यास केहि धातुहरु जस्तै जस्ता/जिन्क, म्याग्नेसियम, फलाम आदिसँग फिक्का सल्फ्युरिक एसिड प्रतिक्रिया गराई तयार पार्न सकिन्छ।

प्रतिक्रियाहरूको सूची

${\ce {H2 + Cl2 -> 2HCl}}$

${\ce {2H2 + O2 -> 2H2O}}$

संश्लेषण

मिथेन र पानीको वाष्प तताउंदा कार्बन मोनोऑक्साइडर हायड्रोजनको मिश्रण मिल्दछ

${\ce {CH4 + H2O -> CO + 3H2}}$

• 
  हायड्रोजनको इलेक्ट्रॉनिक ढांचा

यो पनि हेर्नुहोस्

• भौतिक शास्त्र

रसायनिक तत्व

भौतिक गुणहरू

●उदजन ग्यास रङहिन, गन्धहिन र स्वादहिन हुन्छ।

●उदजन ग्यास हावा भन्दापनि हलुका हुन्छ।

●उदजन ग्यास पानीमा घुल्दैन।

यो पनि हेर्नुहोस्

• रसायन शास्त्र
• भौतिक शास्त्र
• जीव शास्त्र